Hoá Chất Dimethylformamide (DMF)

Dimethylformamide (DMF) là gì?

DMF, hay tên đầy đủ là Dimethylformamide, là một chất lỏng không màu, dễ tan trong nước và nhiều dung môi hữu cơ khác. Công thức hóa học của nó là

(CH3​)2​NC(O)H

. Mấy bạn hay gọi tắt là DMF cho gọn.

Ban đầu, DMF tinh khiết thì không có mùi đâu. Nhưng nếu bạn ngửi thấy mùi tanh tanh thì có thể là do nó bị lẫn một chút dimethylamine đó.

Tính chất của DMF

DMF là một dung môi phân cực, lại có nhiệt độ sôi cao nên được dùng nhiều lắm. Cụ thể thì nó có mấy tính chất đặc trưng như:

• Độ tinh khiết: Thường là 99.99% lận.

• Công thức phân tử: C3​H7​NO

• Khối lượng phân tử: Khoảng 73.09 g/mol

• Ngoại quan: Là chất lỏng không màu trong veo.

• Tỉ trọng: Khoảng 0.944 g/cm$^3$

• Nhiệt độ đông đặc: -61 độ C (lạnh lắm mới đông được)

• Độ tan trong nước: Tan vô hạn, nghĩa là bạn pha bao nhiêu cũng tan hết.

• Áp suất hơi: 0.3 kPa (ở 20 độ C)

• Độ nhớt: 0.92 cp (ở 20 độ C)

À, mà nhớ nhé, DMF không "khỏe" lắm khi gặp mấy chất mạnh như bazơ mạnh (kiềm, ví dụ NaOH) hay axit mạnh (ví dụ HCl, H$_2$SO$_4$) đâu. Nó dễ bị phân hủy ngược trở lại thành axit formic và dimethylamine, đặc biệt là khi bạn đun nóng đấy.

DMF được tạo ra như thế nào?

Để sản xuất DMF, người ta thường làm theo mấy cách sau:

• Cho dimethylamine phản ứng với khí CO trong môi trường methanol.

• Hoặc cho dimethylamine phản ứng với methyl formate.

• Trong phòng thí nghiệm thì đơn giản hơn, có thể dùng dimethylamine với axit formic là được.

Ứng dụng của DMF trong đời sống

DMF được dùng rộng rãi lắm, chủ yếu là vì nó là một dung môi rất tốt và ít bay hơi. Kể ra thì có mấy ứng dụng chính như:

• Dung môi: Đây là ứng dụng quan trọng nhất của nó, dùng trong nhiều ngành công nghiệp.

• Sản xuất sợi và nhựa: Đặc biệt là sợi và nhựa acrylic.

• Dược phẩm và thuốc trừ sâu: Được dùng để tạo các liên kết peptide quan trọng trong sản xuất thuốc.

• Chất kết dính và tạo màng: Như trong thuộc da, sản xuất sợi, hay làm lớp sơn phủ bề mặt.

• Chất thử trong tổng hợp: Dùng trong tổng hợp aldehyd (phản ứng Bouveault và Vilsmeier Haack).

• Chất xúc tác: Giúp đẩy nhanh các phản ứng tổng hợp acyl halide, nhất là acyl chloride từ axit carboxylic và các chất khác như oxalyl hay thionyl chloride.